۳-۴).جامعه آماری

جامعه بزرگترین مجموعه از موجودات است که در یک زمان معین مطلوب ما قرار بگیرد و تعریف جامعه آماری عبارت است از: تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند در ضمن صفت مشخصه صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده جامعه آماری از سایر جوامع می‌باشد.جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه ی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در قلمرو زمانی ۵ ساله(۱۳۸۸-۱۳۹۲) می‌باشد.

دلیل انتخاب جامعه آماری مذکور این است که سازمان بورس اوراق بهادار تهران اطلاعات نسبتأ جامعی در خصوص وضعیت شرکت‌ها و روند عملکرد های مالی و اقتصادی آن ها دارد و می توان گفت تنها منبع اطلاعاتی است که با بهره گرفتن از آن می توان به منابع اطلاعاتی مالی شرکت‌ها دسترسی یافته و مدل‌های پژوهش را مورد آزمون قرار داد.

۳-۵).روش نمونه گیری

پس از انتخاب جامعه آماری، یکی از تصمیمات مهمی که در پیش روی هر پژوهشگری قرار دارد انتخاب نمونه است. نمونه ای که باید نماینده ی جامعه ای باشد که پژوهشگر قصد تعمیمِ یافته های پژوهش خود به آن جامعه رادارد. بدیهی است که اگر جامعه مورد نظر بزرگ و حجم و تعداد افراد آن زیاد باشد مطالعه کل جامعه مشکل است، ‌بنابرین‏ جهت سهولت و صرفه جویی در وقت، انرژی و بودجه می توان از روش نمونه گیری استفاده کرد و نتایج را به جامعه تعمیم داد.

بر این اساس نمونه را می توان اینگونه تعریف نمود:

نمونه بخشی از جامعه ی تحت بررسی است که با روشی که از پیش تعیین شده است انتخاب می‌شود، به قسمی که می‌توان از این بخش ، استنباط هایی درباره کل جامعه به دست آورد.

نمونه برداری، فرایند انتخاب تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است، به طوری که با مطالعه ی گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگی های آزمودنی های گروه، بتوان این خصوصیات یا ویژگی ها را به اعضای جامعه آماری، تعمیم داد(سکاران،۱۳۸۵: ۲۹۶).

در پژوهش حاضر، به منظور نمونه گیری از روش نمونه گیری هدفمند، حذفی سیستماتیک استفاده شده است. در این روش ابتدا شرایطی جهت انتخاب نمونه تعریف می شود و نمونه های فاقد شرایط مذکور از نمونه حذف می‌گردند. این شرایط با توجه به مدل آزمون فرضیات و متغیرهای پژوهش تعیین می شود. دلیل استفاده از این روش و تعریف چنین شرایطی همگون نمودن نمونه آماری با کل جامعه و امکان تعمیم نتایج حاصل از آزمون ها به جامعه آماری می‌باشد.

نمونه آماری مورد آزمون باید به گونه ای انتخاب شود که اولاً نماینده مطلوبی از جامعه آماری باشد و ثانیاًً متناسب با متغیرهای اساسی پژوهش باشد.

براین اساس انتخاب نمونه از میان شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با در نظر گرفتن معیارهای زیر انجام می شود:

۱٫ به منظور قابل مقایسه بودن اطلاعات، پایان دوره مالی آن ها منتهی به ۲۹ اسفند باشد.

۲٫ به منظور همگن بودن اطلاعات، فعالیت آن ها تولیدی باشد.

۳٫ حقوق صاحبان سهام شرکت‌ها منفی نباشد.

۴٫ اطلاعات مالی شرکت در دوره مورد مطالعه،دردسترس ‌و حسابرسی شده باشد، تغییر سال مالی نداشته باشد و سطح تحصیلات مدیران در دسترس باشد.

۳-۶).حجم نمونه آماری

تعداد شرکت هایی که با بهره گرفتن از این نوع نمونه گیری انتخاب شده است بشرح زیر می‌باشد:

جدول(۳-۱): روش انتخاب نمونه تعداد کل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در پایان سال ۱۳۸۸ ۴۵۴ تعدادشرکتهایی که تولیدی و منتهی به ۲۹ اسفند باشند. ۳۲۲ تعداد شرکتهایی که حقوق صاحبان سهام آن ها منفی نباشد. ۳۰۷ تعداد شرکتهایی که طی دوره ی مورد بررسی تغییر سال مالی نداشته و اطلاعات مالی آن ها دردسترس و حسابرسی شده باشند.سطح تحصیلات مدیران نیزدر دسترس باشد. ۱۰۰ تعداد نمونه محاسبه شده در هر سال ۱۰۰

در نتیجه تعداد اعضای نمونه شامل ۱۰۰ شرکت است؛ که اسامی این شرکت‌ها در پیوست شماره ۱ منعکس شده است.

۳-۷).روش جمع‌ آوری اطلاعات و داده ها

جمع‌ آوری اطلاعات فرآیندی برای دستیابی به شواهدی از واقعیت برای پاسخ های صحیح است. زیرا فرضیه پاسخ دیگران به مصادیقی غیر از مصادیق مورد مطالعه می‌باشد.ما مصداق خود را مورد مطالعه قرار می‌دهیم تا شواهدی از این مصداق جمع‌ آوری کنیم.با توجه به ماهیت این پژوهش از دو روش می‌دانی و کتابخانه ای برای جمع‌ آوری اطلاعات استفاده می شود.

روش کتابخانه ای: استفاده از منابع کتابخانه ای که شامل کتاب ،مجلات،پایان نامه ها،مقالات و اینترنت می‌باشد. این روش برای انجام مطالعات مقدماتی،تدوین فصل ادبیات پژوهش و چارچوب نظری پژوهش به کار می رود.

روش می‌دانی: برای جمع‌ آوری داده های مربوط به فرضیات پژوهش، به گروه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس مراجعه خواهیم نمود و پس از استخراج اطلاعات مورد نیاز،بااستفاده از گزارشات ‌و صورت‌های مالی شرکت‌ها ازطریق مراجعه به سایت اینترنتی کدال و تجمیع داده ها در ستون های Excel به آزمون و تحلیل و تفسیر نتایج جهت تصمیم گیری در خصوص فرضیات پژوهش می پردازیم.

ابتدا اطلاعات گردآوری شده در صفحات کاری ایجاد شده در محیط نرم افزارExcel وارد گردیده و سپس محاسبه های لازم برای دستیابی به متغیرهای این پژوهش انجام می شود. بعد از محاسبه ی کلیه متغیرهای لازم جهت استفاده در مدل های این پژوهش، این متغیرها در صفحات کاری واحدی ترکیب شده تا به طور الکترونیکی به نرم افزار مورد استفاده در تجزیه و تحلیل نهایی منتقل شوند. که در این پژوهش جهت انجام تحلیل های نهایی، از نرم افزارهای Eviews7 استفاده می شود.

۳-۸).دوره زمانی پژوهش

محدوده زمانی پژوهش، شامل ۵ سال متوالی از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ می‌باشد؛ که بررسی فرضیه های پژوهش با بهره گرفتن از داده های واقعی این سالها انجام می پذیرد. بر اساس هدف پژوهش اطلاعات مربوط به دوره فوق بررسی و شرکت های نمونه آماری در تجزیه و تحلیل ها وارد شده اند.

۳-۹).متغیرهای پژوهش و نحوه محاسبه آن ها

مهمترین و مفیدترین راه برای طبقه بندی متغیرها، تقسیم بندی آن ها به متغیر مستقل،وابسته و کنترلی است. متغیر وابسته، متغیری است که هدف محقق تشریح یا پیش‌بینی تغییرپذیری آن است. متغیر مستقل، یک ویژگی و خصوصیت است که اثر آن بر متغیر وابسته توسط محقق مورد بررسی قرار می‌گیرد. متغیر کنترلی نیز متغیری است که به منظور تفکیک اثر متغیر مستقل بر متغیر وابسته از اثر سایر متغیرها، مورد بررسی قرار می‌گیرد(خاکی، ۱۳۸۷).

این نوع طبقه بندی به دلیل کاربرد کلی، سادگی و اهمیت ویژه ای که در مفهومی کردن و طرح ریزی پژوهش و همچنین تهیه گزارش نتایج آن دارد بسیار مفید و ارزنده است.